DÂN NHẬT QUAY CUỒNG GIỮA BÃO GIÁ

Nhà văn đến từ Tokyo cho biết anh đã tăng cân vì hạn chế ra ngoài do dịch Covid-19 hồi đầu năm. Suzuki đang khá lo lắng về chi phí sinh hoạt khi phải mua quần áo cỡ lớn hơn.

“Tôi không có khả năng sắm cả một tủ quần áo mới, nhất là nếu giá cả của chúng cũng bắt đầu tăng, điều rất dễ xảy ra. Vì vậy, tôi bắt đầu đi bộ và chạy bộ”, anh nói.

Với Yuuki Bando, chủ doanh nghiệp ở miền nam Nhật Bản, nỗi lo lớn nhất là giá nhiên liệu tăng. Để cân đối chi phí, giờ bà mua các loại rau có giá cả phải chăng hơn ở siêu thị, thay vì kén chọn như trước đây.

“Tôi phải sử dụng xe hàng ngày và giá nhiên liệu đã cao hơn đáng kể so với vài tháng trước”, Bando cho hay, thêm rằng mức lương của hầu hết nhân viên công ty bà gần như không thay đổi trong hơn 10 năm qua. “Nhưng tôi còn lựa chọn nào nữa đâu. Tôi sống ở vùng nông thôn và rất cần xe để đi lại”.

Bando điều hành một công ty dịch thuật tại thành phố Tokushima trên đảo Shikoku của Nhật Bản.

Sau hơn hai thập kỷ giảm phát, khi người tiêu dùng Nhật Bản đã quen với các chiến dịch giảm giá của doanh nghiệp để thúc đẩy chi tiêu, giờ đây, họ không khỏi cảm thấy sốc vì hóa đơn gia đình bỗng tăng cao.

Giá tiêu dùng hồi tháng 9 tăng lần đầu tiên sau một năm rưỡi và Bloomberg ước tính lạm phát cơ bản của Nhật là khoảng 1,4%. Điều này chủ yếu bắt nguồn từ giá cả hàng hóa tăng mạnh, các doanh nghiệp Nhật cũng đang yêu cầu người tiêu dùng phải trả nhiều hơn.

Trong số đó có công ty bột mỳ Nisshin Seifun. Công ty đã thông báo tăng giá và dành một bài đăng trên website để giải thích cho quyết định này, minh họa bằng các biểu đồ về tỷ giá đồng yen so với đồng USD hay tình hình gia tăng chi phí vận chuyển.

Hôm 12/11, tập đoàn sản xuất thực phẩm khổng lồ Kikkoman cho biết họ sẽ tăng giá nước tương, gia vị quan trọng trong ẩm thực Nhật, lên đến 10% so với hồi tháng hai, khi họ tăng giá bán lần đầu tiên kể từ năm 2008, do chi phí nguyên liệu thô và hậu cần tăng. Ngoài ra, giá sữa đậu nành cũng sẽ tăng 5-6%.

Một ngày trước đó, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản báo cáo giá bán buôn đã tăng 8% trong tháng 10 so với một năm trước, mức tăng mạnh nhất trong hơn 4 thập kỷ. Nguyên nhân là do giá dầu thô tăng và đồng yen yếu đã đẩy chi phí nhập khẩu lên cao.

Giá xăng dầu và các sản phẩm than đã tăng hơn 44%. Tương tự, giá gỗ tăng 57%, trong khi thép và sắt tăng gần 22%, kim loại màu tăng 31,4%.

Các hộ gia đình Nhật Bản vì thế phải chứng kiến giá hóa đơn tăng vọt, với điện, gas và nước đều tăng gần 11%. Chính phủ đang có kế hoạch đưa ra các biện pháp nhằm giảm áp lực lên ngân sách hộ gia đình trong gói kích thích kinh tế trị giá 55,7 nghìn tỷ yen (488 tỷ USD) sắp công bố.

Dù vậy, các nhà kinh tế nhấn mạnh người dân Nhật Bản không cần phải lo lắng quá nhiều vì những đứt gãy trong chuỗi cung ứng có thể sẽ sớm được xử lý và các quốc gia xuất khẩu nhiên liệu sẽ đẩy mạnh sản xuất trong những tháng tới.

Martin Schulz, chuyên gia chính sách kinh tế tại công ty công nghệ thông tin và truyền thông Fujitsu, cho biết Nhật Bản đã tránh được những đợt tăng giá thậm chí còn mạnh hơn từng xảy ra ở các khu vực khác trên thế giới, đặc biệt là châu Âu và Bắc Mỹ. Trong lĩnh vực năng lượng, điều này có được là nhờ các nhà nhập khẩu Nhật Bản thường có xu hướng ký những hợp đồng rất dài hạn.

“Tôi tin các vấn đề về chuỗi cung ứng sẽ được giải quyết trong năm tới và nhờ vậy, giá cả sẽ giảm”, ông nói. “Dù xăng dầu đang tăng giá, tôi kỳ vọng rằng các nhà sản xuất sẽ tăng sản lượng trong mùa đông này”.

Shulz lưu ý mối quan tâm lớn hơn của ông xoay quanh lạm phát tổng thể.

“Các công ty Nhật đang nhập khẩu với chi phí cao hơn nhưng rất miễn cưỡng chuyển những chi phí đó sang người tiêu dùng vì tư duy giảm phát của người dân”, ông cho hay. “Chúng ta đã nhìn thấy tốc độ chi tiêu tăng mạnh ở châu Âu và Mỹ khi đại dịch dịu bớt, nhưng ở Nhật Bản, người dân vẫn còn e dè chi tiêu, như thể họ vẫn ở trong tình trạng khẩn cấp vậy”.

“Nhưng nếu chi phí cao không được chuyển sang người tiêu dùng, một số công ty có thể phải chịu thiệt hại lớn về lợi nhuận”, ông giải thích. “Điều đó có thể khiến họ cẩn trọng hơn khi đầu tư, làm cho đà phục hồi kinh tế tổng thể chậm hơn so với dự đoán của chính phủ”.

Ở tỉnh Saitama, phía bắc Tokyo, bà nội trợ Ayako Ueda đang làm mọi cách để thích nghi. Cô dự định trồng rau trong chậu ở khu vườn nhỏ bên cạnh nhà mình.

“Chúng tôi cố gắng ăn uống lành mạnh và chúng tôi cũng thích rau và trái cây, nhưng tôi có thể thấy khác biệt lớn về giá trong những tuần gần đây”, cô nói. “Tôi chưa từng thử trồng rau củ, giờ tôi quyết định thử trồng cây cà tím, tỏi tây và củ cải”.

“Vợ chồng tôi cũng cắt giảm các chuyến đi chơi vào cuối tuần, vì tôi liên tục thấy trên bản tin rằng giá nhiên liệu đang tăng”, cô cho biết thêm. “Chúng tôi chỉ muốn vượt qua tình cảnh hiện nay và hy vọng mọi thứ sẽ tốt hơn vào mùa xuân tới”.

Nhà văn tự do Suzuki cũng đã thay đổi lối sống của mình, cắt giảm các chuyến đi chơi với vợ và thậm chí cả số tiền họ chi cho rượu bia.

“Chúng tôi đã sống trong giai đoạn giảm phát hoặc giá cố định quá lâu. Những người tôi quen đang bất ngờ thay đổi cách chi tiêu”, anh chia sẻ.