Dự án đường vượt biển dài 4,7km ra cảng tổng hợp Hà Tiên của Việt Nam, nằm cách Kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia chỉ 15-17km, là một động thái chiến lược có tác động lớn đến kinh tế, dân sinh và hàng hải của cả Việt Nam và Campuchia.
1. Về phía Việt Nam, cảng tổng hợp Hà Tiên (dự kiến hoàn thành 2027) với khả năng tiếp nhận tàu 5.000 DWT sẽ tạo ra một cửa ngõ giao thương mới cho khu vực Tây Nam Bộ, đặc biệt là Tứ Giác Long Xuyên; điều này, thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế địa phương, biến Hà Tiên thành một trung tâm logistics và du lịch quan trọng, rút ngắn đáng kể quãng đường vận chuyển nội địa so với việc phải đưa hàng hóa lên các cảng lớn ở khu vực TP.HCM.
Về hàng hải, dự án củng cố năng lực cảng biển của Việt Nam tại Vịnh Thái Lan, mang lại tính chủ động cao hơn trong vận tải và dịch vụ logistics, giảm thiểu sự phụ thuộc của hàng hóa xuất nhập khẩu trong nước và của Campuchia vào một tuyến đường thủy duy nhất qua khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM.
2. Đối với Kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia, cảng Hà Tiên đóng vai trò là một đối trọng cạnh tranh trực tiếp trong việc thu hút hàng hóa khu vực… Bởi Kênh Phù Nam được thiết kế để tạo ra tuyến đường thủy độc lập ra biển cho Campuchia, giúp nước này giảm bớt sự phụ thuộc vào hệ thống cảng và sông ngòi của Việt Nam. Tuy nhiên, việc Việt Nam xây dựng cảng hiện đại ngay sát cửa kênh này sẽ dẫn đến sự san sẻ thị phần logistics. Do đó, nếu dịch vụ, chi phí và chất lượng vận tải qua cảng Hà Tiên hiệu quả hơn so với tuyến Kênh Phù Nam dài 180km ra cảng Kampot/Kep, một phần đáng kể hàng hóa từ các tỉnh phía Nam Campuchia vẫn có thể chọn đường bộ sang Hà Tiên.
Điều này có nguy cơ làm giảm hiệu suất kinh tế dự kiến của Kênh Phù Nam và thách thức mục tiêu giành lại dòng chảy thương mại của Campuchia. Mặc dù đường vượt biển Hà Tiên không gây tác động trực tiếp đến dòng chảy sông Mekong hay vấn đề thủy lợi như lo ngại về Kênh Phù Nam, nhưng sự xuất hiện của nó buộc Campuchia phải tính toán kỹ lưỡng hơn về hiệu quả đầu tư và vận hành tuyến đường thủy mới này trong bối cảnh cạnh tranh logistics gia tăng.
Tóm lại, dự án Hà Tiên là một phần trong chiến lược tổng thể của Việt Nam nhằm tối ưu hóa lợi thế địa lý và củng cố hạ tầng cảng biển để ứng phó với sự thay đổi chiến lược giao thông thủy lớn trong khu vực do Kênh Phù Nam mang lại. Nó vừa là công cụ phát triển kinh tế địa phương, vừa là yếu tố điều tiết cạnh tranh đối với tuyến hàng hải mới của Campuchia, đảm bảo Việt Nam vẫn giữ được vị thế quan trọng trong chuỗi logistics khu vực.
NGUỒN: TH
