Biên bản ghi nhớ (MoU) về khoáng sản giữa Thái Lan và Mỹ, ký kết vào cuối tháng 10/2023, đã gây nên làn sóng phản đối mạnh mẽ từ các tổ chức môi trường và cộng đồng dân cư ở khu vực miền Bắc Thái Lan. Sự thiếu vắng các biện pháp bảo vệ môi trường trong thỏa thuận này đã trở thành vấn đề nhức nhối, đặc biệt khi các dòng sông như Mê Kông và Salween đã phải gánh chịu ô nhiễm nặng nề từ các mỏ khai thác đất hiếm không được kiểm soát ở Myanmar.
Những lo ngại về ô nhiễm kim loại nặng như asen, thủy ngân, và xyanua từ các mỏ khai thác đã thực sự trở thành mối đe dọa cho môi trường sống và sinh kế của hàng triệu người dân dọc theo con sông huyết mạch Sông Mê Kông. Các báo cáo mới từ Trung tâm Stimson cho thấy 2.420 mỏ khai thác ở khu vực này thải ra các chất độc hại, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Điều đáng nói là, không chỉ Thái Lan mà cả các quốc gia hạ lưu Mê Kông như Việt Nam, Campuchia, và Lào cũng đang phải đối mặt với nguy cơ ô nhiễm trầm trọng từ hoạt động khai thác này.
Với tình trạng ô nhiễm gia tăng, chính phủ Thái Lan lại có dấu hiệu thờ ơ và thiếu hành động mạnh mẽ. Các cuộc biểu tình, phản đối từ nhiều tổ chức phi chính phủ, và những chỉ trích từ các nhà khoa học môi trường đã không thể khiến chính phủ Thái Lan thay đổi lập trường. Thay vào đó, thỏa thuận này được xem là một bước đi nhằm tăng cường quan hệ thương mại với Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến thương mại đất hiếm toàn cầu với Trung Quốc. Tuy nhiên, điều này không thể biện minh cho sự thiếu trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường.
Chúng ta không thể đánh đổi môi trường sống của hàng triệu người dân, không thể để các con sông quý giá như Mê Kông, nguồn sống của cả một khu vực, bị hủy hoại chỉ vì tham vọng khai thác khoáng sản. Nếu Thái Lan và Mỹ thực sự muốn hợp tác vì lợi ích chung, họ cần phải đặt ưu tiên bảo vệ môi trường lên hàng đầu, với các biện pháp cụ thể và hiệu quả, thay vì chỉ tập trung vào lợi ích kinh tế ngắn hạn.
Môi trường không phải là vấn đề chỉ của một quốc gia, mà là của cả khu vực. Thái Lan cần phải hiểu rằng, hành động hôm nay sẽ quyết định tương lai của cả khu vực Sông Mê Kông. Nếu không có biện pháp ngừng khai thác mỏ không kiểm soát và xử lý ô nhiễm, thì hậu quả sẽ không chỉ là thảm họa môi trường, mà còn là sự tổn thất không thể khắc phục đối với cộng đồng sống phụ thuộc vào con sông này.
NGUỒN: GNM
