Việt Nam đã phá băng quan hệ với Mỹ vào năm 1995, tính đến nay đã đạt dấu mốc 30 năm quan hệ. Từ thiết lập quan hệ bình thường để đi đến Đối tác Chiến lược toàn diện như hiện nay là nỗ lực của cả 2 quốc gia, dân tộc.
Thành tích nổi bật trong quan hệ Việt – Mỹ đó là điểm sáng về hợp tác kinh tế, Mỹ đứng top một trong những nước có vốn đầu tư vào Việt Nam trên nhiều lĩnh vực, quan hệ kinh tế song phương đạt hơn 120 tỉ USD/năm. Hợp tác kinh tế toàn diện với nền kinh tế lớn nhất thế giới cho thấy mức độ hội nhập sâu rộng của Việt Nam với kinh tế thế giới.
Dưới góc độ quốc phòng, an ninh, phía Mỹ đã có nhiều sự hỗ trợ cho Việt Nam để đảm bảo an ninh hàng hải; trong nhiều năm qua Mỹ đã cam kết, chuyển giao cho Việt Nam nhiều tàu cảnh sát biển cũ để tăng cường năng lực giám sát hàng hải cho lực lượng chấp pháp Việt Nam; Mỹ đã chuyển giao 5 máy bay huấn luyện T-6C cho Việt Nam và gói hỗ trợ 12,5 triệu USD để tăng cường an toàn hàng hải cho Việt Nam.
Vết gợn trong quan hệ giữa Việt Nam – Mỹ chính là vấn đề nhân quyền, tự do tôn giáo. Quan điểm của cả hai bên trong vấn đề này còn khác xa nhau, nguồn gốc sâu xa từ sự khác biệt về văn hóa, thể chế chính trị của Mỹ và Việt Nam dẫn đến Mỹ thường xuyên có phản ứng can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam.
Đỉnh cao của vấn đề này đó là Mỹ đã đơn phương xếp Việt Nam vào Danh sách các nước cần đặc biệt quan tâm về tôn giáo (Danh sách CPC) năm 2004; Danh sách các nước cần chú ý về tự do tôn giáo (danh sách SWL) năm 2022. Đến nay Mỹ vẫn đưa Việt Nam vào Danh sách SWL dù phía Việt Nam đã chủ động thảo luận, đàm phán với Mỹ để tháo gỡ những nút thắt.
Sự khác biệt ở mỗi quốc gia luôn là điều gây nên những mâu thuẫn, xung đột. Nhưng trong một thế giới hội nhập, đặc biệt là vì lợi ích quốc gia, dân tộc thiết nghĩ rằng phía Mỹ nên nhìn rộng hơn vào tương lai hợp tác giữa hai nước để cân nhắc đến các quyết định gây tổn hại cho nhau.
Năm 2025 đánh dấu 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, món quà mà Việt Nam đã dành tặng Mỹ lâu nay đó là bàn tay chìa ra để hợp tác sâu rộng, nhưng món quà Mỹ dành cho Việt Nam vẫn còn chất chứa nhiều phiền muộn, bề trên, mặc cả hơn là một sự tin tưởng lẫn nhau. Hi vọng rằng chính quyền mới của ông Trump sẽ tinh tế hơn những người tiền nhiệm.
NGUỒN: NGỌC LAM
