Ngày 30/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ bắt đầu từ ngày 1/8.
Mặc dù từng gọi Thủ tướng Modi là “người bạn thật sự”, nhưng Trump lại nhấn mạnh Ấn Độ là một “nền kinh tế chết” trong bối cảnh đàm phán thương mại giữa Mỹ và Ấn Độ rơi vào bế tắc. Hành động này được giới phân tích xem là một trong những bước đi thương mại cứng rắn nhất của Trump, nhằm dùng Ấn Độ làm ví dụ cho các quốc gia khác.
Vì sao chuyện tình bạn đó đổ vỡ?
1. Mua vũ khí và năng lượng là “điểm mấu chốt”
Dưới thời Modi, Ấn Độ vẫn kiên quyết duy trì quan hệ quốc phòng và năng lượng chặt chẽ với Nga, vừa nhập khẩu vũ khí, vừa tăng mua dầu thô giá rẻ bất chấp chiến tranh Ukraine và áp lực từ phương Tây. Trump từng công khai chỉ trích New Delhi “đang bơm tiền vào túi Putin trong khi đòi Mỹ bảo vệ an ninh cho họ ở châu Á”, đồng thời cảnh báo sẽ trừng phạt Ấn Độ vì tiếp tục mua vũ khí và năng lượng từ Moscow.
Từ góc nhìn “America First” của Trump, việc một đồng minh chiến lược như Ấn Độ lại rót tiền cho Nga – đối thủ trực tiếp của Mỹ – là hoàn toàn không thể chấp nhận.
2. Vai trò dẫn dắt của Ấn Độ trong khối BRICS mở rộng
Trump và các cố vấn nhận định BRICS, đặc biệt sau khi kết nạp Iran, Ả Rập Saudi và UAE, là thách thức chiến lược với Mỹ. Trump từng chỉ trích Ấn Độ vẫn giữ vai trò trụ cột trong BRICS mà không điều chỉnh theo phương Tây, coi đây là hành động “đứng nhầm phe” giữa lúc địa chính trị toàn cầu căng thẳng.
3. Chính sách bảo hộ và thuế nội địa cao của Ấn Độ
Mỹ cáo buộc Ấn Độ “lợi dụng thị trường Mỹ” trong khi không mở cửa tương xứng. Trump đã viết trên Truth Social rằng, “Họ đang ăn nên làm ra nhờ thị trường Mỹ, nhưng lại không cho hàng Mỹ vào thị trường của họ. Không công bằng.” Và trong báo cáo tháng 3 của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ đã liệt kê những rào cản phi thuế (non‑tariff barriers) bị cho là ngăn hàng hóa Mỹ tiếp cận thị trường Ấn Độ.
4. Ấn Độ và vai trò mới trong nguồn fentanyl gây khủng hoảng tại Mỹ
Theo Báo cáo Đánh giá Mối đe dọa Toàn năm 2025 (Annual Threat Assessment – ATA) của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ (DNI), do Tulsi Gabbard công bố, Ấn Độ lần đầu tiên bị Washington xác định là một “state actor” (tác nhân nhà nước) trong vai trò cung cấp chất tiền chất và thiết bị cho các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia (TCOs) nhằm sản xuất fentanyl bất hợp pháp. Đây là lần đầu tiên Ấn Độ được đặt ngang cùng Trung Quốc trong vấn đề này. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Trump đã liên hệ trực tiếp vai trò của Ấn Độ trong chuỗi cung cấp fentanyl với chính sách áp thuế 25%, coi đây là một trong những lý do chiến lược để tăng áp lực lên New Delhi.
Trong chính trị quốc tế, không có “tình bạn thật sự” – chỉ có lợi ích thật sự. Khi đối mặt với một chính quyền như của ông Trump, sự ngây thơ chiến lược sẽ bị trừng phạt bằng thực tế cay đắng. Việt Nam không được phép mơ mộng, đặt biệt là khi Nga vẫn là đối tác lâu đời về quốc phòng, năng lượng của ta. Việt Nam cần chuẩn bị cho kịch bản Mỹ gây sức ép hoặc dùng công cụ thuế, đầu tư, kiểm soát chuỗi cung ứng để phản ứng.
NGUỒN: THÀNH ĐẠT
