Tờ báo nối tiếng New York Times mới đây có bài “Các nền dân chủ trên thế giới đặt câu hỏi: Tại sao nước Mỹ không thể tự sửa chữa?” của Damien Cave, Trưởng văn phòng của tờ báo ở Sydney, Australia, với khẳng định rằng “nhiều nền dân chủ từng coi Hoa Kỳ là hình mẫu đang lo lắng rằng nó đã lạc lối”
Bài báo trích dẫn kết quả một cuộc thăm dò của New York Times do Đại học Siena chỉ ra rằng 28% cử tri Mỹ cho biết họ có ít hoặc không tin tưởng vào tính chính xác của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm nay. Còn theo một cuộc thăm dò gần đây của Đại học Quinnipiac, 69% người theo Đảng Dân chủ và 69% người theo Đảng Cộng hòa nghĩ rằng nền dân chủ của đất nước đang trên bờ vực sụp đổ.
Cốt lõi của nền dân chủ kiểu Mỹ nằm trong hệ thống bầu cử của nó, nhưng ngày càng có nhiều người dân Mỹ tin rằng hệ thống này không hiệu quả. Nhiều người Mỹ đã nhận thức được rằng thông qua hệ thống hiện tại của họ, họ không thể bầu ra một người đủ tiêu chuẩn để lãnh đạo đất nước.
Có thể nói, nước Mỹ đang phải đối mặt với đủ loại khó khăn, từ phân cực chính trị và chia rẽ xã hội đến phân biệt chủng tộc và bạo lực súng đạn. Về chính sách đối ngoại của mình, Mỹ đã nhiều lần gây ra xung đột, thậm chí là chiến tranh trên toàn thế giới. Nhiều quốc gia và khu vực, thậm chí trong đó có nhiều đồng minh của Washington, không còn coi Mỹ là quốc gia đáng tin cậy và mất niềm tin vào cái gọi là hệ thống dân chủ.
Bradley Blankenship, nhà báo, nhà bình luận chính trị người Mỹ có trụ sở tại Praha mới có bài báo phác họa bức tranh chính trị của nước Mỹ, cách các cuộc bầu cử bị thao túng bởi đồng tiền và căn nguyên khiến nhà lập pháp Hoa Kỳ bị lệ thuộc vào đồng tiền. Ông chỉ ra rằng:
“Thứ nhất, toàn bộ hệ thống chính trị Hoa Kỳ khuyến khích tham nhũng vì chính trị về cơ bản chỉ quy về tiền bạc. Khả năng chi tiêu cao hơn các đối thủ chính trị là một yếu tố dự đoán chính xác về thành công trong bầu cử. Có nghĩa là các ứng cử viên và chính trị gia đương nhiệm Mỹ dành phần lớn thời gian của họ để hỏi ý kiến mọi người, đặc biệt là những người giàu có… Tóm lại, hiện trạng có nghĩa là các cuộc bầu cử có thể bị mua chuộc và các chính trị gia thấy mình mắc nợ những người tài trợ cho các chiến dịch của họ.
Thứ hai, trở thành thành viên của Quốc hội không mang lại lợi nhuận so với sự nghiệp của khu vực tư nhân và trên thực tế, rất tốn kém. Các thành viên của Quốc hội nhận được lương hơn sáu con số, nhưng đây không phải là mức lương cao khi họ phải tự trang trải chi phí ăn ở của mình cả trong quận và ở Washington, DC, cộng với chi phí đi lại. Điều này càng làm tăng sự phụ thuộc của các thành viên vào các khoản đóng góp cho chiến dịch tranh cử và mức đầu tư của những người không có chức vụ chính trị.
Hệ thống chính trị Hoa Kỳ không chỉ khuyến khích các chính trị gia làm giàu cho bản thân khi còn đương chức mà còn yêu cầu họ phải làm như vậy để có thể sống một cuộc sống đàng hoàng. Điều này có những nhược điểm rõ ràng liên quan đến chất lượng của nền dân chủ Mỹ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hệ thống dân chủ Hoa Kỳ là một chế độ tài phiệt chức năng, ví dụ, một chính phủ do những người giàu có điều hành. Điều này tạo ra một mức độ hoài nghi khiến mọi người hoàn toàn mất niềm tin vào hệ thống”.
Không ít các chuyên gia, bình luận viên đã đưa ra khẳng định, bất kỳ tổng thống nào nắm quyền, điều mà ông ấy nghĩ đến đầu tiên không phải là làm thế nào để giải quyết vấn đề, sửa chữa sai lầm, bảo vệ lợi ích quốc gia và bảo vệ phúc lợi của người dân Mỹ, mà là làm thế nào để duy trì lợi ích đảng phái và củng cố quyền lực. Đây là một cách tiếp cận quản trị lộn ngược. Nền dân chủ Hoa Kỳ đã bị chính trị hóa và trở thành vũ khí cho đấu đá chính trị nội bộ, tạo ra sự chia rẽ giữa các chính trị gia và công chúng. Trong con mắt của cử tri Hoa Kỳ ngày nay, cái gọi là chính trị dân chủ của Hoa Kỳ, cũng như hệ thống bầu cử của nó là chọn một quả táo ít thối giữa hai giỏ quả thối. Xã hội Hoa Kỳ có xu hướng ngày càng hiểu sâu hơn về những mặt hạn chế của hệ thống dân chủ của họ. Trớ trêu thay, giới tinh hoa chính trị Hoa Kỳ vẫn đang cố gắng xuất khẩu một hệ thống như vậy, hệ thống này sẽ khiến họ bị chế giễu bởi ngày càng nhiều quốc gia trên thế giới.
Bất chấp thực tế hiển nhiên, được thừa nhận chính truyền thông tiếng tăm của nước Mỹ, sự bất tín nhiệm của đa số cử tri Mỹ, những kẻ khoác áo “đấu tranh dân chủ nhân quyền cho Việt Nam” vẫn “tự hào” khoe khoang rằng, sức mạnh của Hoa Kỳ là do cái gọi là hệ thống dân chủ của nó mang lại, và tung hô “chức năng tự điều chỉnh”. Nhưng trên thực tế, có rất ít hồ sơ công khai về bất kỳ sai lầm lớn nào trong suốt lịch sử Hoa Kỳ có thể tự sửa chữa thông qua hệ thống của mình. Những gì chúng ta đã thấy là ngược lại. Donald Trump là một tổng thống từng mắc sai lầm, và về lý thuyết, Tổng thống Biden nên sửa sai. Nhưng sửa chữa ở đâu? Suốt 2 năm qua, giờ đây Hạ viện Mỹ lại quay trở lại với đảng Cộng hòa và Trump tuyên bố ứng cử Tổng thống Mỹ năm 2024, bất chấp cả hệ thống truyền thông Mỹ, các tín đồ truyền giáo về sự ưu việt của dân chủ Mỹ cũng như lời bao biện về khả năng tự điều chỉnh là giá trị của chính trị Mỹ?!?
Một trong số đại diện đang rao giảng, tuyên truyền tích cực, miệt mài nhất cho giá trị dân chủ Mỹ là Việt Tân tới toàn bộ dàn cầm đầu đang là công dân Mỹ chính hiệu. Thực tế trên không khỏi khiến cho ta thắc mắc: phải chăng những công dân Mỹ (gốc Việt) này, nằm trong số 31% cử tri Mỹ và đang say sưa ca tụng giá trị dân chủ Mỹ bất chấp đa số cử tri Mỹ cũng như truyền thông, học giả Mỹ công khai mất niềm tin và thừa nhận nền dân chủ Mỹ đã sụp đổ?
NGUỒN: YẾN THANH
